Η τέχνη της ακρόασης: μήπως σας δυσκολεύει;

Όταν ένας άνθρωπος μοιράζεται μαζί μας τις δυσκολίες του, καμιά φορά συμβαίνει εμείς απο την πλευρά μας ως ακροατές, να παρασυρόμαστε από ανησυχίες, για την στάση που υποτίθεται ότι πρέπει να διατηρήσουμε αλλά και τους ενδεδειγμένους τρόπους να αποκριθούμε.

Ας υποθέσουμε για παράδειγμα ότι ο σύντροφός μας μοιράζεται μαζί μας κάποιους από τους προβληματισμούς ή τα άγχη του σε σχέση με την δουλειά του. Έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να κάνει κάποια από τις παρακάτω σκέψεις;

«Πρέπει να τον βοηθήσω να βρει μια λύση. Δεν καταλαβαίνω καλά τί μου λέει, αλλά πρέπει να τον συμβουλέψω».

«Πρέπει να κάνω κάτι να του φτιάξω το κέφι. Τί να του προτείνω;»

                                                      ή

«Κουράστηκα να ακούω για όλα αυτά. Πρέπει να τον πείσω ότι δεν είναι και τόσο σπουδαίο πρόβλημα».

Όμως γιατί να καταλήγει τόσο δύσκολη δουλειά το να ακούμε τον άνθρωπό μας ή οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να μιλήσει για αυτό που τον απασχολεί; Γιατί να αφήνουμε τους εαυτούς μας ευάλωτους σε τέτοιο βάρος;

Ίσως θα πρόσφερε μια ανακούφιση η εξής συνειδητοποίηση. Τις περισσότερες φορές που κάποιος μας ανοίγει την καρδιά του, αυτό που πρωτίστως αποζητά είναι να αισθανθεί ότι πραγματικά ακούγεται με σεβασμό στην μοναδικότητά του και την εμπειρία του.

Πράγματι στις συναντήσεις που έχω με ανθρώπους, συχνά παροτρύνονται να δοκιμάσουν να μπουν στην θέση του ακροατή με έναν εναλλακτικό τρόπο από αυτόν που είχαν συνηθίσει, απελευθερωμένοι από το βάρος της συμβουλής ή της διακοπής του συνομιλητή τους.

Οι εντυπώσεις, λοιπόν, των ανθρώπων που ακούστηκαν, με αυτούς τους διαφορετικούς τρόπους, αναδεικνύονται εκ των υστέρων, με τις εξής χαρακτηριστικές τους δηλώσεις:

«Έμεινα έκπληκτος από το πόσο ωραία ήταν η αίσθηση ότι ακούγομαι».

«Ένιωσα μεγάλη ανακούφιση που μπορούσα να μιλήσω ανοιχτά, γνωρίζοντας ότι δεν υποχρεούμουν μετά να πάρω μια συμβουλή».

«Ο χώρος που πήρα μιλώντας για τρία λεπτά χωρίς διακοπές, μου έδωσε την ευκαιρία να σχηματίσω μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πρόβλημα που αντιμετωπίζω».

«Αφού ακουστηκα, αισθάνθηκα έτοιμη να αφήσω πίσω μου αυτό που με απασχολούσε».

Ας ρίξουμε μια ματιά και στις εντυπώσεις των ακροατών. Εξίσου αντιπροσωπευτικές, νομίζω, των συναισθημάτων και σκέψεων που οι περισσότεροι από εμάς κάνουμε καθημερινά όταν βρισκόμαστε σε παρόμοια θέση.

«Παρατήρησα πόσο συχνά είχα την τάση να παρέμβω δίνοντας μια συμβουλή».

«Ένιωθα μονίμως υπεύθυνη να βρω λύση, να ικανοποιήσω τις προσδοκίες που υπέθετα ότι μπορεί να έχει από εμένα».

«Μου ήταν τόσο δύσκολο να την βλέπω να μιλάει για τα πράγματα που την στεναχωρούν και ακόμα πιο δύσκολο να μην την διακόψω για να της πω ότι όλα θα πάνε καλά».

Αυτές είναι κάποιες από τις συνήθειες που εξασκούμε καθημερινά όταν ακούμε και με τις οποίες μεγαλώσαμε. Δεν είναι βέβαια εύκολο να αλλάξει κανείς συνήθειες.

Αλήθεια όμως, πόσο εξουθενωτικό μπορεί να καταντήσει για εμάςμ να κουβαλάμε το βάρος όλων αυτών των τρόπων που υποθέτουμε ότι θα πρέπει να υιοθετήσουμε, όταν αποκρινόμαστε στις ανησυχίες που κάποιος συνάνθρωπος μοιράζεται μαζί μας;

Άλλωστε κουβαλώντας το συγκεκριμένο φορτίο, δεν προεξοφλούμε ότι βοηθούμε τον άνθρωπό μας. Με λίγα λόγια, αυτή η στάση εκ μέρους μας ως ακροατές, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι λειτουργεί υποστηρικτικά για τον άλλον.

Η υπενθύμιση στον εαυτό μας, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πρωτίστως αυτό που επιδιώκουν είναι, να ακουστούν τα συναισθήματα και οι προθέσεις τους για την ζωή και τις σχέσεις τους, μας επιτρέπει να αποτινάξουμε κάποιο από το βάρος.

Σε δεύτερη φάση, προκειμένου να ελαφρύνουμε το φορτίο μας, ίσως θα βοηθούσε αν προσκαλούσαμε τον ίδιο τον συνομιλητή μας, να μας διευκρινήσει για το είδος της ακρόασης που θα τον ενδιέφερε, που θα του ταίριαζε την δεδομένη στιγμή ή που θα τον ενίσχυε.

Ποια είναι τα σημάδια που μας προειδοποιούν ότι έχει έρθει η ώρα να ζητήσουμε την άποψη του ανθρώπου που μοιράζεται την ιστορία του μαζί μας;

• Αρχίζετε να αισθάνεστε ανησυχία ή δυσφορία καθώς ακούτε.
• Σας πιάνουν ημικρανίες ή πόνος στο κεφάλι, καθώς καταβάλλετε όλη αυτήν την προσπάθεια να επιλύσετε το πρόβλημα ή να το αναλύετε.
• Ξεκινάτε να δίνετε συμβουλές και παρατηρείτε την απογοήτευση του συνομιλητή σας.
• Προσπαθείτε να προσεγγίσετε τον άλλον με μια αγκαλιά και εκείνος αποτραβιέται.
• Αισθάνεστε κουρασμένοι ή αποσυνδεδεμένοι με την εμπειρία του, καθώς ακούτε την ιστορία του.

Αυτοί είναι κάποιοι τρόποι που θα μπορούσατε να ρωτήσετε για το είδος της ακρόασης που προτιμά ο συνομιλητής σας:

– Απλώς για να το ξεκαθαρίσουμε τί αισθάνεσαι ότι θα σου ήταν περισσότερο χρήσιμο αυτήν την στιγμής Να ακουστείς ή να σου δώσω κάποια συμβουλή;

– Θέλω πολύ να σε ακούσω αλλά αρχίζω λίγο να μπερδεύομαι για τον τρόπο που θα μπορούσα να είμαι βοηθητική. Θα μπορούσες να μου πεις τί είναι αυτό που πιθανά θα ήθέλες από εμένα καθώς μου περιγράφεις την κατάσταση που αντιμετωπίζεις;

– Θα βοηθούσε καθόλου, αν επαναλάμβανα αυτό που καταλαβαίνω να μου λες, καθώς μιλάς;

– Καθώς σε ακούω, παρατηρησα στον εαυτό μου να προσπαθεί να βρει λύση σε αυτό που αντιμετωπίζεις. Αλήθεια αυτό είναι που αποζητάς;

Θα μπορούσαμε να εξασκηθούμε σε αυτόν τον εναλλακτικό τρόπο, προσκαλώντας τον συνομιλητή μας να μας ενημερώσει για το είδος της ακρόασης που θα τον ενδιέφερε. Ας έχουμε στο νου μας και όλες αυτές τις πτυχές από την ιστορία του, για τις οποίες δεν είμαστε σε θέση να αναλάβουμε την ευθύνη τους.

Ας απολαύσουμε την ακρόαση, όπως κάθε τέχνη που μπορεί να μας συνδέσει με την ψυχή των ανθρώπων…

Κασσάνδρα Πήτερσεν   Ψυχολόγος- Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια   Βρείτε την και εδώ