Πώς να μάθετε σε ένα παιδί με αυτισμό να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα (IV)

Πώς να μάθετε σε ένα αυτιστικό παιδί να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα (IΙΙ)

Αντιμετωπίζοντας συγκεκριμένα προβλήματα

Αφού καθιερωθεί ένα οπτικό σύστημα στήριξης με αλληλουχία και μεταβατικό χαρακτήρα, συνεχίζουμε με την προσέγγιση επίλυσης των προβλημάτων παρατηρώντας τις λεπτομέρειες. Κάθε φορά που το παιδί δυσκολεύεται με οποιοδήποτε βήμα της διαδικασίας, σκεφτόμαστε, αρχικά, το θέμα από την δική του πλευρά και μετά βρίσκουμε τρόπους να απλοποιήσουμε ή να διευκρινίσουμε μέσω της οπτικής υποδομής. photo

Ακολουθούν παραδείγματα:

 

Το παιδί αντιστέκεται να κάτσει στη λεκάνη

• Αφήστε το παιδί να κάτσει στη λεκάνη χωρίς να ξεντυθεί.
• Αφήστε το παιδί να κάτσει στη λεκάνη ενώ είναι καλυμμένη (χαρτόνι κάτω από το κάθισμα – σταδιακά κόβετε μια μεγαλύτερη τρύπα, ή πετσέτα κάτω από το κάθισμα – σταδιακά την απομακρύνετε).
• Βάλτε το κάθισμα του γιογιό στην επιφάνεια του πατώματος και όχι πιο ψηλά.
• Αν έχετε κάποιες στρατηγικές για να κάθεται το παιδί σας σε άλλα μέρη, εφαρμόστε τις ίδιες την ώρα της τουαλέτας (χρονόμετρο, εικόνες με νύξεις κτλ.).
• Καθίστε κι εσείς στη λεκάνη ή χρησιμοποιείστε μια κούκλα για μοντέλο μίμησης.
• Καθίστε μαζί με το παιδί.
• Προσθέστε υλικά στηρίγματα.
• Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει για πόση ώρα πρέπει να κάτσει στη λεκάνη (πείτε  κάποιο τραγουδάκι με θέμα την τουαλέτα, πείτε στο παιδί να μείνει στη λεκάνη για όσο κρατάει το τραγούδι μιας κασέτας ή θέστε το χρονόμετρο στο ένα λεπτό κτλ.).
• Καθώς το παιδί μαθαίνει να κάθεται στη λεκάνη, διασκεδάστε το με κάποιον τρόπο.

 

Φοβάται να τραβήξει το καζανάκι

• Μην τραβήξετε καζανάκι αν δεν υπάρχει λόγος.
• Τραβήξτε το καζανάκι ενώ το παιδί βρίσκεται πιο μακριά, ίσως κοντά στην πόρτα (μπορείτε να μαρκάρετε το σημείο με το χαλάκι, πλησιάζοντας σταδιακά τη λεκάνη).
• Δώστε στο παιδί μια προειδοποίηση πως θα τραβήξετε το καζανάκι. Μπορείτε να φτιάξετε κάποιο σύστημα με προφορικές νύξεις όπως «έτοιμοι, πάμε».
• Αφήστε το παιδί να τραβήξει το καζανάκι.

 

Εκδηλώνει υπερβολικό ενδιαφέρον για το καζανάκι

• Καλύψτε με το χέρι ή με κάποιον άλλον τρόπο τη λαβή ώστε να μην μπορεί να την δει.
• Δώστε κάτι άλλο στο παιδί να κρατά και να χειρίζεται.
• Χρησιμοποιείστε μια σειρά από οπτικά ερεθίσματα για να δείξετε στο παιδί πότε μπορεί να τραβήξει καζανάκι (για παράδειγμα, μόλις ανεβάσει το παντελόνι του).
• Όταν έρθει η ώρα να τραβήξει καζανάκι, δώστε στο παιδί ένα αυτοκόλλητο ίδιο με ένα άλλο που θα έχετε κολλήσει στο καζανάκι.

 

Παίζει με το νερό

• Δώστε στο παιδί ένα παιχνίδι που να έχει το στοιχείο του νερού σαν αντιπερισπασμό.
• Χρησιμοποιείστε ένα τραπεζάκι (με επένδυση) που θα ακουμπήσει στα πόδια του ενώ κάθεται στη λεκάνη.
• Καλύψτε το κάθισμα μέχρι τη στιγμή που το παιδί είναι έτοιμο να κάτσει.
• Δώστε στο παιδί μια οπτική νύξη για το που να σταθεί.

 

Παίζει με το χαρτί υγείας

• Απομακρύνετε το χαρτί αν είναι μεγάλο πρόβλημα. Χρησιμοποιείστε υγρά μαντηλάκια.
• Τραβήξτε μια επαρκής ποσότητα χαρτιού υγείας πριν το χρειαστείτε.
• Δώστε στο παιδί μια οπτική νύξη για το που πρέπει να σταματήσει. Για παράδειγμα, τοποθετήστε μια παραμάνα στο σημείο που πρέπει να κόψει ή κολλήστε λίγη ταινία στον τοίχο μέχρι το σημείο που επιτρέπεται να φτάσει το χαρτί.

 

Αντιστέκεται στο καθάρισμα

• Δοκιμάστε διάφορα υλικά (υγρά μαντηλάκια, βρεγμένο πανί, σφουγγάρι).
• Να προσέχετε τη θερμοκρασία των παραπάνω υλικών.
• Δοκιμάστε να μιμηθείτε τις κινήσεις με την χρήση μιας κούκλας.

 

Ατυχής στόχευση

• Θέστε ένα υποτιθέμενο στόχο ρίχνοντας στρογγυλά δημητριακά στη λεκάνη.
• Ζωγραφίστε ένα μεγαλύτερο στόχο (σε χαρτί που θα καλύψετε με πλαστική διαφάνεια). Απομακρύνετε τον σταδιακά.
• Προσθέστε χρωστική ουσία τροφίμων στο νερό για να κεντρίσετε την προσοχή του παιδιού.

 

Κατακράτηση αφού έχετε διακόψει τη χρήση της πάνας

• Μπορείτε να κόψετε το κάτω μέρος της πάνας, επιτρέποντας, έτσι, στο παιδί να φοράει μια υποτυπώδης πάνα για να κάθεται πιο εύκολα στη λεκάνη.
• Χρησιμοποιήστε μια κούκλα σαν παράδειγμα.
• Μπορείτε να αυξήσετε την κατανάλωση ινών και υγρών στην διατροφή του παιδιού σας.
• Μπορεί να χρειαστείτε ιατρικές συμβουλές αν προκύψει σοβαρή δυσκοιλιότητα (χορήγηση κάποιου καθαρτικού).

Αυτές οι ιδέες δεν αποτελούν μέρος μιας αποκλειστικής λίστας βημάτων για να διδάξετε στο παιδί σας πώς να πηγαίνει στην τουαλέτα. Δείχνουν, ωστόσο, πόσο αναγκαία είναι η μεθόδου επίλυσης του προβλήματος αλλά και η προσπάθεια συμβολής των οπτικών νύξεων ώστε να αυξήσετε την κατανόηση, την συνεργασία και το κίνητρο του παιδιού.

 

Σύστημα Επικοινωνίας

Ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην εκμάθηση αυτής της διαδικασίας, με αποτέλεσμα την ανεξάρτητη συμπεριφορά, είναι το κίνητρο του παιδιού να υποκινήσει μόνο του την σειρά των βημάτων. Αρχικά, οι επισκέψεις στην τουαλέτα υποκινούνται από τους γονείς που κατευθύνουν το παιδί με κάποιο μεταβατικό αντικείμενο ή πρόγραμμα. Το παιδί, όμως, κάποια στιγμή θα χρειαστεί να επικοινωνήσει μόνο του την ανάγκη του για τουαλέτα. Ακόμη και αν αρχίσει αυθόρμητα να πηγαίνει σε κάποιο οικείο και διαθέσιμο μπάνιο, χρειάζεται να μάθει έναν απτό τρόπο να επικοινωνεί την ανάγκη του ώστε να μπορεί να κάνει μια ανάλογη παράκληση σε περίπτωση που δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση σε κάποια τουαλέτα.

Όπως πάντα, το πρώτο βήμα στη διαμόρφωση του στόχου είναι η αξιολόγηση. Μπορεί το παιδί, στην παρούσα κατάσταση, να υποδείξει την ανάγκη του για τουαλέτα ή εξαρτάται από την υποκίνηση του ενήλικα; Αν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις συμπεριφοράς που μπορείτε να παρατηρήσετε και να ερμηνεύσετε, τότε θα έχετε ευκαιρίες διδασκαλίας για να βοηθήσετε το παιδί να μάθει να χρησιμοποιεί ένα εργαλείο συστηματικής επικοινωνίας. Μπορεί το παιδί να χρησιμοποιήσει αντικείμενα, εικόνες ή λέξεις για να επικοινωνήσει σε ποικίλες καταστάσεις και χώρους;

Πολλά παιδιά μαθαίνουν, αρχικά, να χρησιμοποιούν το ίδιο εργαλείο που χρησιμοποιεί ο ενήλικας για να διδάξει την επίσκεψη στην τουαλέτα. Για παράδειγμα, αν η μαμά δίνει στο παιδί ένα άδειο κουτί από μωρομάντηλα για να δείξει πως ήρθε η ώρα να μεταβούν στο μπάνιο για αλλαγή πάνας, το παιδί θα αρχίσει να χρησιμοποιεί το ίδιο κουτί για να δείξει στη μαμά του πως χρειάζεται να το αλλάξει. Αν έχει γίνει χρήση μιας φωτογραφίας για να δείξετε στο παιδί, με βάση το πρόγραμμα, πότε πρέπει να κάτσει στη λεκάνη, τότε η ίδια φωτογραφία θα λειτουργήσει σαν εργαλείο επικοινωνίας με νόημα.

Ένα παιδί που μπορεί να εκφέρει τη λέξη «μπάνιο», πιθανώς, να μην μπορεί να ανακαλέσει την λέξη τη στιγμή τη χρειάζεται. Αν το  παιδί είναι κουρασμένο, αν έχει κρύωμα ή βρίσκεται σε σύγχυση για οποιονδήποτε λόγο, αν βρίσκεται σε κάποιο καινούριο μέρος, με πολλά άτομα ή άτομα που μόλις γνώρισε, τότε οι δεξιότητες προφορικού λόγου υψηλού επιπέδου παρουσιάζουν επιδείνωση.  Μπορείτε να βοηθήσετε ένα παιδί που παρουσιάζει αυτήν την ασυνέπεια με οπτικά βοηθήματα που συντελούν στην πιο εύκολη ανάκληση της λέξης που ψάχνει και λειτουργούν σαν εναλλακτικό σύστημα στο οποίο το παιδί μπορεί να στραφεί όταν δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει προφορικό λόγο.

Άρθρο από τις: Susan Boswell, TEACCH Preschool, Debbie Gray, Chapel Hill TEACCH Center

Μετάφραση- Επιμέλεια: Καραμπατζιάκης Κυριάκος  http://www.ergotherapeia.com

Επιμέλεια σελίδας: Γιαννούτσου Θεοδώρα Εργοθεραπεύτρια