Θεραπευτική ιππασία: τα οφέλη της στα άτομα με αναπηρία.

Η θεραπευτική ιππασία, κατέχει στο εξωτερικό και τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας, μια σημαντική θέση στο θεραπευτικό πρόγραμμα των ατόμων με αναπηρία. Αρχικά αξίζει να δούμε τι σημαίνει η λέξη άλογο. Όπως όλοι μπορούμε να δούμε, αποτελείται απ’ το α (στερητικό) + λόγος, το οποίο κάθε άλλο παρά παράφρων σημαίνει. Έχει δηλαδή την έννοια, ότι το μόνο που στερείται αυτό το ον, είναι ο λόγος. Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε, ότι το νευρικό σύστημα του αλόγου είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένο και προσφέρει ενδείξεις για την ύπαρξη στοιχειωδών λειτουργιών, οι οποίες αποτελούν τη βάση της νοημοσύνης (πχ ένστικτο, μνήμη και κρίση). Διαθέτει οξύτατη αίσθηση όσφρησης και ακοής, όπως επίσης και εξαιρετικά ανεπτυγμένη ικανότητα προσανατολισμού. Η ισχυρή οπτική του μνήμη το βοηθάει να αποφεύγει αντικείμενα και ανθρώπους με τους οποίους δοκίμασε φόβο, ενώ η ακουστική του μνήμη, βοηθάει στην γρήγορη εκμάθηση της ακολουθίας εντολών.

 

Με όλα λοιπόν, τα παραπάνω θετικά χαρακτηριστικά, το άλογο αποτελεί σημαντικό βοηθό και συνοδοιπόρο, όχι μόνο των ατόμων με αναπηρία, αλλά και των ιππέων χωρίς διαγνωσμένη παθολογία. Πριν εστιάσουμε όμως στα άτομα με αναπηρία, θα ήθελα να μιλήσω για όλους όσους ιππεύουν χωρίς να έχουν κάποια αναπηρία. Πώς άραγε αισθάνονται και τι δεξιότητες αναπτύσσονται; Κατ’ αρχήν, ιππεύοντας και ελέγχοντας ένα τόσο μεγαλόσωμο και έξυπνο ζώο, ενισχύεται η αυτοπεποίθηση και  βελτιώνεται η αυτοεικόνα. Η ελευθερία και η ανεξαρτησία που νιώθουν τροχάζοντας ή καλπάζοντας είναι δυνατά και έντονα συναισθήματα, ενώ το δέσιμο και η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ ιππέα-αλόγου είναι σχέση αμφίδρομη, χωρίς να είναι παρεμβατική. Πέρα απ’ τον ψυχοσυναισθηματικό τομέα, με την σωστή ιππασία αναπτύσσονται δεξιότητες, τις οποίες ο σύγχρονος αυτοματοποιημένος τρόπος ζωής, έχει αποδυναμώσει. Έτσι, οξύνονται όλες οι γνωστικές λειτουργίες όπως η αντίληψη, η οπτική και λειτουργική μνήμη και ο οπτικοκινητικός συντονισμός.  Επιπλέον τα αντανακλαστικά ενεργοποιούνται στο έπακρο και η προσοχή απαιτείται πάντα, με αποτέλεσμα όλες οι αισθήσεις να είναι συνέχεια σε εγρήγορση.

 

 

Πώς βοηθάει η ιππασία τα άτομα με αναπηρία; Το άλογο στα άτομα με αναπηρία βιώνεται συμβολικά. Αποτελεί το μέσο με τη βοήθεια του οποίου ο ιππέας δημιουργεί μια άμεση και πιο προσωπική σχέση με τον εκπαιδευτή και τα μέλη της ομάδας του. Ανοίγει δρόμο εμπειρίας με την πραγματικότητα μέσω της αμφίδρομης σχέσης με τον αναβάτη του, ενισχύοντας τους τομείς της κοινωνικοποίησης και της ανάπτυξης άμεσων και προσωπικών σχέσεων. Από την  πρώτη κιόλας στιγμή της διάγνωσης έχουν βιωθεί συναισθήματα απόρριψης, με αποτέλεσμα η αυτοεικόνα να έχει κομματιαστεί και η αυτοπεποίθηση να έχει κλονιστεί. Αντίθετα, η σχέση  αναβάτη-αλόγου, δεν συνεπάγεται συναισθήματα απόρριψης ή ακύρωσης της προσωπικότητας του ιππέα. Είναι αμφίδρομη, άκριτη και καθόλου παρεμβατική. Ο αναβάτης δεν χρειάζεται να απολογείται αν δεν τα καταφέρνει σε κάποιον τομέα, ούτε έρχεται αντιμέτωπος με κάποια ταμπέλα, την οποία αυθαίρετα άλλοι του έχουν «κολλήσει».

Ένα ακόμα κομμάτι που αναπτύσσεται με την θεραπευτική ιππασία είναι και το παιχνίδι. Το παιχνίδι και τα οφέλη του είναι ορατά σε ενηλίκους και παιδιά. Μέσω του αλόγου ο ιππέας του απολαμβάνει αυτά τα οφέλη, με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη βελτίωση της επικοινωνίας με τον εαυτό και την ομάδα. Η θεραπευτική ιππασία στόχο έχει  την αξιοποίηση όλης της προσωπικότητας του ιππέα, αλλά και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων.

Τελειώνοντας, πρέπει να τονίσουμε, ότι το πρόγραμμα της θεραπευτικής εκπαιδευτικής ιππασίας, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό για κανέναν ιππέα, αν δεν είναι πρώτα απ’ όλα ευχαρίστηση. Όλα τα άτομα με ειδικές ικανότητες, είναι από μικρή ηλικία αναγκασμένα να βρίσκονται για αρκετές ώρες την εβδομάδα σε στείρα θεραπευτικά περιβάλλοντα και έτσι, έχουν ανάγκη να βρίσκονται στη φύση, σε επαφή με τα άλογα. Είναι ένα διαφορετικό πλαίσιο γι’ αυτά, που τα βοηθάει να ξεδιπλώνουν όλες τις δυνατότητες τους.

Αρθρογράφος:Μαρίνα Κρητικού  Ψυχολόγος Υγείας – Οικογενειακή/ Συστημική Σύμβουλος   Βρείτε την και εδώ